Jak działa psychoterapia i od czego zależy jej skuteczność?

Każda z wiodących szkół psychoterapii oferuje własne narzędzia i techniki stosowane w pracy z klientem, uważając je za skuteczniejsze od innych. Psychoterapeuci jednak coraz częściej kierują się w stronę integracyjnego podejścia do stosowanych metod i technik, aby wychodzić naprzeciw potrzebom konkretnej osoby i weryfikować co działa a co nie w konkretnym przypadku.

W swojej książce Jerzy Mellibruda (2011) wskazuje na badania według których procedury i techniki stosowane w konkretnych podejściach terapeutycznych wpływają tylko w 15% na końcowy efekt psychoterapii, czynniki indywidualne dla każdego pacjenta i jego środowisko, decydują o efektach terapii w 40%, a przymierze terapeutyczne zawarte między terapeutą a klientem przyczyniają się do skuteczności terapii w kolejnych 30%. Idąc tym tropem Prochaska i Nocross (2006) wyodrębnili wspólne dla wszystkich nurtów psychoterapeutycznych czynniki, które wpływają na powodzenie i skuteczność psychoterapii. Należą do nich m.in.:

  • Relacja między psychoterapeutą a klientem, która przez wielu psychoterapeutów jest uważana za najbardziej kluczową w procesie psychoterapii. Relacja ta musi być oparta na wzajemnym szacunku oraz zaufaniu, dzięki któremu klient ma możliwość zmierzyć się z trudnymi doświadczeniami, może je lepiej zrozumieć oraz zintegrować co w rezultacie sprzyja osłabieniu jego mechanizmów obronnych i umożliwia rozwój. Sam fakt, że jest osoba, która obdarza nas empatią, interesuje się naszą historią oraz okazuje nam zrozumienie jest ogromną wartością i motorem zmian. 
  • Nadzieja, czyli pozytywne nastawienie do procesu psychoterapii zarówno klienta jaki i terapeuty. Jeśli ktoś nie ma przekonania do tego, że psychoterapia może pozytywnie wpłynąć na jego życie lub psychoteraputa nie będzie wierzył, że jest w stanie pomóc swojemu klientowi, wtedy cała praca może okazać się nieskuteczna.
  • Korektywne doświadczenia emocjonalne – dzięki relacji z psychoterapeutą w której klient jest zrozumiany, wysłuchany i jest ważny, ma on możliwość ponownego przeżycia tego, co jest dla niego trudne lub tego, czego dotychczas unikał, w bezpiecznym otoczeniu. Doświadczenie tego rodzaju pozwala mu zweryfikować dotychczasowe dysfunkcjonalne przekonania oraz wprowadzić w swoim życiu zmiany dzięki którym poprawią się jego relacje z innymi ludźmi i otoczeniem. 
  • Możliwość doświadczenia oraz odreagowania emocji – gabinet psychoterapeuty jest miejscem w którym możemy się zmierzyć ze wszystkimi trudnymi emocjami, które być może wcześniej stłumiliśmy lub od których uciekaliśmy. Psychoterapia jest także okazją do tego, aby nauczyć się z nimi radzić i wypracować nowe sposoby odreagowywania. 

Oprócz wyżej wspomnianych elementów leczących w psychoterapii niezwykle ważne jest trafne postawienie diagnozy. Wiele zaburzeń bowiem jest sklasyfikowanych oraz posiada sprawdzone metody leczenia, które odpowiednio wprowadzone oraz dostosowane do potrzeb konkretnego klienta przynoszą ulgę oraz wyzdrowienie. 

Mellibruda J., Siedem ścieżek integracji psychoterapii. Ślady dziecięcych traum i toksycznych relacji jako wyzwanie, Warszawa 2011.

Prochaska J., Norcross J., Systemy psychoterapeutyczne. Analiza transteoretyczna, Warszawa 2006.

Autorka: Kaja Pilarczyk