Rzecznik Praw Dziecka opublikował raport z którego wynika, że co 7 dziecko w Polsce jest niezadowolone ze swojego życia w stopniu, który może być niebezpieczny dla jego życia i zdrowia. Niepokojące są wyniki uzyskane wśród młodzieży z mało zamożnych rodzin, a także wśród dziewcząt z dużych miast. Co o swoim samopoczuciu mówią młodzi ludzie?
Badanie miało charakter ogólnopolski i przeprowadzono je w czerwcu 2021 roku na próbie 5800 uczniów. Byli wśród nich uczniowie klas drugich szkoły podstawowej, klas szóstych oraz klas drugich szkół średnich: liceum i technikum. Najbardziej alarmujące dane dotyczą 14 procent dzieci i młodzieży, które wymagają natychmiastowej pomocy psychologicznej. Dzieci oceniły, że nie odczuwają radości z życia oraz czują się samotne. Wyniki badań zróżnicowane są ze względu na kilka zmiennych: płeć, miejsce zamieszkania, status materialny, ilość członków rodziny. Okazuje się, że wśród młodszych dzieci to chłopcy częściej odczuwają smutek i brak radości, natomiast wśród nastolatków (6 kl. SP) i starszej młodzieży (2 kl. szkoły średniej) – dziewczęta. Jeśli chodzi o miejsce zamieszkania niższy poziom zadowolenia z życia wskazują dzieci oraz starsza młodzież mieszkające na wsiach oraz w małych i średnich miastach. Jedynie wśród uczniów klas szóstych to mieszkańcy dużych i średnich miast ocenili niżej swój poziom zadowolenia z życia. Badania pokazują również, że niskie wyniki osiągają dzieci z rodzin wielodzietnych oraz te, które oceniają sytuację materialną rodziny jako złą.
Najwięcej radości u najmłodszych dzieci
Co badania mówią o uczniach poszczególnych etapów edukacji? Najlepszym samopoczuciem charakteryzują się najmłodsi uczestnicy badań. Dzieci z klas 2 szkół podstawowych w 82% odczuwają radość ze swojego życia w tym 42% oceniło tą radość jako ogromną. Skrajnie pozytywne odpowiedzi częściej wskazywały dziewczęta niż chłopcy, a uczniowie wsi byli bardziej zadowoleni z życia niż ich rówieśnicy z miast. Dobry nastrój zadeklarowało 75% osób w tej kategorii wiekowej, natomiast samoakceptację wyraziło 78% z nich. Warto jednak zwrócić uwagę, że 10% uczniów ocenia siebie bardzo krytycznie i ma problem z zaakceptowaniem własnego wyglądu.
Częste zniechęcenie i smutek wśród młodszych nastolatków
Wśród uczniów 6. klasy szkoły podstawowej radość z życia oraz zadowolenie odczuwa 70% z nich, co ósmy udzielał odpowiedzi negatywnych. W tej grupie wiekowej chłopcy wyżej oceniają swoje samopoczucie, również dużo znaczna różnica występuje w kwestii zadowolenia ze swojego życia – dziewczęta oceniają je gorzej. Prawie jedna trzecia nastolatków dosyć często odczuwa negatywne emocje takie jak niechęć do robienia czegokolwiek czy smutek (29%). Jeśli chodzi o samoocenę i samoakceptację ta grupa wiekowa nie boryka się z wyraźnymi kompleksami i jest z siebie zadowolona. Jedynie jedna czwarta z nich wskazała, że chciałaby coś w swoim wyglądzie zmienić. Częściej dziewczęta niż chłopcy w tej grupie wiekowej mają problem z akceptacją siebie.
Problemy z samoakceptacją u starszych nastolatków
Jedynie 50% uczestników i uczestniczek badań z klas drugich szkół średnich odczuwają radość i zadowolenie ze swojego życia, a 20% z nich odczuwa pozytywne emocje w niskim stopniu. Odnotowano różnice między uczniami liceów i techników – ci drudzy zdecydowanie wyżej oceniali swoje samopoczucie oraz pozytywny nastrój. Najsłabszy wynik na skali zadowolenia nastolatkowie osiągali szczególnie w trzech aspektach: 24% z nich miało słabą motywację do podejmowania działań, 23% deklarowało, że ma wszystkiego dosyć a 22% odczuwało przytłoczenie. Wyniki te szczególnie widoczne były w podziale na płeć, częściej negatywne uczucia oraz niską samoocenę deklarowały kobiety niż mężczyźni. 30% nastolatków nie jest zadowolonych z tego jak wygląda a 40% chciałoby coś zmienić w swoim ciele.
Co dalej?
Rekomendacje Rzecznika Praw dziecka wskazują na między innymi: wzmożenie działań psychoedukacyjnych, które mają mieć wymiar profilaktyczny w walce z depresją wśród młodych ludzi. Konieczne będzie także rozwinięcie sieci poradni psychologicznych, telefonów zaufania czy miejsc świadczących pomoc psychologiczną dla nastolatków.
Fundacja Odzyskani jest miejscem, które oferuje darmową terapię oraz warsztaty i zajęcia, które mają wzmacniać potencjał oraz zdrowie psychiczne młodych. Zapoznaj się z naszą ofertą lub zostań naszym Darczyńcą.
Opracowała Kaja Pilarczyk
Opracowano na podstawie: Raport Rzecznika Praw Dziecka, Ogólnopolskie badanie jakości życia dzieci i młodzieży w Polsce. Obszar nr 3 Samopoczucie psychiczne, Warszawa 2021.
Źródło zdjęcia: pixabay.com