Rozmowa z psychoterapeutą nie jest zwykłą rozmową, taką jak na przykład ze znajomymi czy członkami rodziny.  Pomoc psychologiczna czy psychoterapia ma pewne określone ramy do których powinna się stosować i poza które nie powinna wykraczać osoba, która oferuje tego rodzaju usługi. Właśnie dlatego każdy psychoterapeuta zanim zacznie przyjmować klientów powinien zdobyć odpowiednie wykształcenie, kwalifikacje oraz powinien odbyć psychoterapię własną.

Ramy każdego procesu psychoterapeutycznego wyznacza zawierany na początku kontrakt, który ma określać zasady na jakich będą odbywały się spotkania m.in. częstotliwość, koszt, cel terapeutyczny czy zasady kontaktowania się między sesjami. Bez tego kontraktu łatwo o przekraczanie wzajemnych granic zarówno przez psychoterapeutę jak i klienta, co może prowadzić do negatywnych skutków.

Oprócz tego każdego psychologa i psychoterapeutę obowiązuje kodeks etyczny zgodnie z którym powinien dbać o podstawowe prawa każdego klienta do których należą: prawo do autonomii, prywatności, poufności i godności.

Prawo do autonomii zakłada, że każdy klient jest zdolny do podejmowania samodzielnych decyzji począwszy od decyzji dotyczącej uczestniczenia w psychoterapii poprzez podejmowanie decyzji o zmianach na które będzie się decydował. Psychoterapeuta nie powinien zatem dawać rad, mówić jak jego klient powinien postępować w określonych sytuacjach, namawiać go do podjęcia konkretnych decyzji czy, w skrajnych przypadkach nawet szantażować emocjonalnie. Wyjątkiem jest interwencja, którą psychoterapeuta może podjąć, jeśli zauważy, że jego klient jest o krok od podjęcia próby samobójczej – wtedy ma obowiązek zgłosić to odpowiednim służbom. 

Prawo do poufności gwarantuje klientowi, że psychoterapeuta nikomu nie będzie ujawniał czego dotyczą ich spotkania, a nawet, tego że dana osoba korzysta z jego usług (wyjątkiem są oczywiście osoby niepełnoletnie, choć i w tym przypadku psychoterapeuta nie ma prawa ujawniać opiekunom dziecka treści rozmowy a jedynie postawioną diagnozę czy ogólne rekomendacje).

Prawo do prywatności gwarantuje klientowi, że psychoterapeuta nie będzie próbował zdobywać od niego intymnych informacji czy namawiać go do zwierzeń, którymi nie chce się dzielić lub nie jest gotowy na ich ujawnienie. Również w toku stawiania diagnozy psychoterapeuta powinien zadawać tylko takie pytania, które są niezbędne do postawienia trafnego rozpoznania, a nie takie, które np. wynikają z jego prywatnej ciekawości. 

Prawo do godności rozumiane jest jako szacunek okazywany każdemu klientowi bez względu na jego płeć, wiek, pochodzenie, przynależność, status społeczny czy problem z którym się zgłasza. Psychoterapeuta nie powinien oceniać klienta, obrażać, wygłaszać w jego kierunku osądów czy stawiać niestosownych propozycji.

Naruszenie którejkolwiek z tych zasad powinno spowodować zapalenie czerwonej lampki i poważne przemyślenie czy psychoterapeuta nie przekracza swoich kompetencji i granic klienta. Każde takie naruszenie może mieć negatywny wpływ na przebieg psychoterapii i samopoczucie osoby, która z niej korzysta. Każda sytuacja w której psychoterapeuta uwodzi swojego klienta lub w inny sposób wykorzystuje swoją pozycję i autorytet jest niedopuszczalna i powinna spowodować przerwanie psychoterapii oraz zmianę specjalisty.

Autorka: Kaja Pilarczyk